آشنایی، خرید و قیمت بست داربست؛ تضمین ایمنی و استحکام سازه
بست داربست؛ قطعهای کوچک، مسئولیتی بزرگ
بست داربست، این اتصال فلزی به ظاهر ساده، در واقع قلب تپنده و شریان اصلی هر سازه داربستی است. هر نقطه اتصال، هر زاویه ۹۰ درجه و هر مهاربندی، به استحکام و کیفیت این قطعه کوچک وابسته است. یک بست معیوب یا غیراستاندارد، مانند یک لخته خون در رگهای بدن انسان، میتواند کل سیستم را فلج کرده و منجر به فاجعهای جبرانناپذیر شود. سقوط داربست، یکی از مرگبارترین حوادث کارگاهی است که در اغلب موارد، ریشه در یک انتخاب اشتباه یا یک سهلانگاری کوچک در همین نقطه اتصال دارد.
این مقاله یک لیست قیمت ساده یا یک کاتالوگ محصول نیست. این یک راهنمای جامع و دلسوزانه از طرف متخصصان “البرز قالب” برای مهندسان، پیمانکاران، سرپرستان کارگاه و تمام کسانی است که ایمنی برایشان در اولویت اول قرار دارد. ما در این راهنما، بست داربست را کالبدشکافی میکنیم، از تفاوتهای متالورژی در جنس آن میگوییم، به شما یاد میدهیم چگونه بست باکیفیت را از نمونه تقلبی تشخیص دهید و چکلیستی حیاتی برای تضمین ایمنی در اختیارتان قرار میدهیم. هدف ما این است که پس از خواندن این مقاله، با دیدی کاملاً جدید و آگاهانه به این قطعه کلیدی نگاه کنید و با اطمینان، بهترین و ایمنترین انتخاب را برای پروژه خود داشته باشید.
بست داربست چیست و چرا حیاتیترین قطعه داربست است؟
در سادهترین تعریف، بست داربست (Scaffold Clamp/Coupler) یک قطعه اتصالدهنده است که برای محکم کردن دو یا چند لوله داربست به یکدیگر در زوایا و موقعیتهای مختلف به کار میرود. اما این تعریف، حق مطلب را ادا نمیکند.
در واقع، بست داربست یک “مفصل مهندسیشده” است که وظیفه دارد بارهای استاتیکی (وزن خود داربست، کارگران، مصالح) و بارهای دینامیکی (نیروی باد، لرزشها) را از یک لوله به لوله دیگر منتقل کرده و یکپارچگی کل سازه داربست را حفظ کند. هرگونه ضعف یا شکست در این نقطه اتصال، به معنای فروپاشی زنجیرهای کل سیستم است. به همین دلیل، کیفیت، جنس و استاندارد بست داربست، به مراتب از خود لوله داربست اهمیت بیشتری دارد.
اجزای یک بست استاندارد (کفه، برگه، پیچ T، مهره و واشر)
یک بست داربست استاندارد، صرفاً یک قطعه فلز یکپارچه نیست. این یک مجموعه مونتاژشده از چند قطعه مهندسی است که هرکدام وظیفه مشخصی دارند:
- کفهها (Bodies/Housings): دو قطعه اصلی که بدنه بست را تشکیل میدهند و لولههای داربست را در آغوش میگیرند. طراحی و ضخامت این قسمت، نقش اصلی را در تحمل فشار و مقاومت بست ایفا میکند. جنس کفهها (چدن داکتیل یا فولاد فورج) مهمترین عامل تعیینکننده کیفیت بست است.
- برگه یا کلاهک (Cap): قطعهای که روی کفهها قرار گرفته و با سفت شدن پیچها، فشار لازم برای قفل شدن لوله را فراهم میکند.
- پیچ و مهره (Bolt & Nut): معمولاً از نوع پیچ T با گلویی چهارگوش (T-Bolt) استفاده میشود که هنگام سفت کردن، از چرخش پیچ جلوگیری میکند. جنس و گرید مقاومتی پیچ (مثلاً کلاس ۸.۸) و کیفیت رزوه مهره، نقشی حیاتی در میزان گشتاور قابل تحمل و جلوگیری از هرز شدن دارند.
- واشر (Washer): یک واشر فنری یا تخت که زیر مهره قرار میگیرد تا از شل شدن مهره در اثر لرزشها جلوگیری کرده و فشار را به طور یکنواخت توزیع کند.
هماهنگی و کیفیت تکتک این اجزا در کنار هم است که یک بست داربست قابل اعتماد و ایمن را میسازد. هرگونه نقص در هر یک از این قطعات، کل مجموعه را بیاعتبار میکند.
بست داربست چیست و چرا کیفیت آن خط قرمز پروژه است؟
بست داربست، اتصالدهندهای مکانیکی است که وظیفه دارد دو لوله داربستی (استاندارد لوله ۵ یا همان ۱/۲ ۱ اینچ) را در زوایای مختلف به یکدیگر متصل کند. اما این تعریف ساده، پیچیدگیهای فنی تولید آن را پنهان میکند.
در واقعیت، بست داربست باید بتواند نیروهای کششی، فشاری و گشتاور چرخشی (Torque) ناشی از سفت کردن پیچها را تحمل کند بدون اینکه دچار شکست ترد (Shallow Fracture) شود.
تکنولوژی تولید: ریختهگری در مقابل دایکست
کیفیت نهایی بست مستقیماً به روش تولید و آلیاژ آن بستگی دارد:
- چدن داکتیل (Ductile Iron): بهترین نوع بست موجود در بازار است. ساختار مولکولی این آلیاژ کروی است و در برابر ضربه و فشار “نشکن” عمل میکند. یعنی قبل از شکستن، کمی تغییر شکل میدهد (Warning sign) که ایمنی را بالا میبرد.
- چدن خاکستری (Grey Iron): مدلهای ارزانقیمت بازار معمولاً از این جنس هستند. این آلیاژ خشک و ترد است و ممکن است در اثر ضربه چکش یا سفت کردن بیش از حد پیچ، ناگهان خرد شود.
نکته ایمنی: در سیستمهای مدرن دسترسی به ارتفاع، استفاده از اتصالات استاندارد حیاتی است. اگر به دنبال سیستمهای ایمنتر و یکپارچهتر هستید، پیشنهاد میکنیم نگاهی به صفحه انواع داربست مدولار و اجزای آن بیندازید تا تفاوت سیستمهای سنتی لولهوبست با سیستمهای مدرن را بهتر درک کنید.
ارتباط سریع با البرز قالب
کالبدشکافی انواع بست داربست: کدام بست برای کدام کار؟
دنیای بستهای داربست بسیار متنوع است و استفاده اشتباه از یک نوع بست در جای نامناسب، میتواند به اندازه استفاده از بست بیکیفیت خطرناک باشد. هر بست برای کاربرد و زاویهی خاصی طراحی شده است. در ادامه، پرکاربردترین انواع بست را با دیدی مهندسی و کاربردی بررسی میکنیم.
۱. بست چهارپیچ (بست قائم یا Fixed Clamp): ستون فقرات داربستهای باربر
این بست، شناختهشدهترین و پرکاربردترین نوع بست در صنعت ساختمان است. همانطور که از نامش پیداست، دارای چهار پیچ و مهره است و به عنوان “اسب کاری” سیستم داربست شناخته میشود.
- کاربرد اصلی: اتصال دو لوله داربست به صورت عمود بر هم (زاویه ۹۰ درجه ثابت). این بست برای اتصال لولههای افقی (Ledgers) به لولههای عمودی (Standards) در داربستهای مدولار و سنگین به کار میرود. به دلیل استحکام بسیار بالا، این بستها اعضای اصلی باربر سازه داربست را تشکیل میدهند.
- مشخصات فنی: بستهای چهارپیچ معمولاً در دو وزن تولید میشوند:
- بست چهارپیچ سنگین: با وزنی در حدود ۱.۴ تا ۱.۶۵ کیلوگرم، از جنس چدن داکتیل نشکن یا فولاد فورج شده ساخته میشود و برای داربستهای سنگین نما، پالایشگاهها و پروژههایی با باربری بالا استفاده میشود.
- بست چهارپیچ سبک: با وزنی در حدود ۱.۲ تا ۱.۳۵ کیلوگرم، برای پروژههای سبکتر و داربستهای کمارتفاع مناسب است.
- نکته مهندسی: هرگز از بست چهارپیچ برای ایجاد زوایای غیر از ۹۰ درجه استفاده نکنید. این کار باعث ایجاد تنشهای پیشبینی نشده در بست شده و خطر شکست را به شدت افزایش میدهد.
۲. بست دوپیچ (بست تکپیچ یا تسمهای / Putlog Coupler): اتصال سریع برای اعضای غیرباربر
این بست که با نامهای بست تکپیچ یا بست تسمهای نیز شناخته میشود، ساختار سادهتری نسبت به بست چهارپیچ دارد و از یک بدنه و یک برگه تشکیل شده که با دو پیچ (و در برخی مدلها یک پیچ) به هم متصل میشوند.
- کاربرد اصلی: اتصال اعضای غیرباربر یا کمبار. کاربرد اصلی آن برای اتصال لولههای عرضی (Putlogs یا Transoms) به لولههای افقی (Ledgers) است. همچنین برای نصب دستکها، مهاربندیهای مورب سبک و نردههای حفاظتی کاربرد دارد.
- مزایا و محدودیتها: مزیت اصلی آن سرعت بالای نصب و قیمت پایینتر است. اما محدودیت کلیدی آن، ظرفیت باربری بسیار کمتر نسبت به بست چهارپیچ است.
- هشدار ایمنی: هرگز و تحت هیچ شرایطی از بست دوپیچ برای اتصال اعضای اصلی و باربر داربست (مانند اتصال لولههای افقی به عمودی) استفاده نکنید. این بست فقط برای اعضایی طراحی شده که بار قابل توجهی را تحمل نمیکنند و وظیفه آنها صرفاً حفظ فاصله یا مهاربندی است.
۳. بست گردان (بست ۳۶۰ درجه یا Swivel Clamp): فرشته نجات در زوایای غیرقائم
بست گردان از دو کفه مشابه بست چهارپیچ تشکیل شده که توسط یک پین یا پرچ مرکزی به هم متصل شدهاند. این طراحی هوشمندانه به دو کفه اجازه میدهد تا ۳۶۰ درجه نسبت به یکدیگر بچرخند.
- کاربرد اصلی: اتصال دو لوله داربست در هر زاویهای غیر از ۹۰ درجه. این بست برای اجرای مهاربندیهای قطری (Diagonal Bracing)، داربستبندی اطراف سازههای مدور (مانند مخازن پالایشگاهی) و هر جایی که نیاز به انعطافپذیری در زاویه اتصال باشد، ضروری و غیرقابل جایگزین است.
- نکات اجرایی: بست گردان به دلیل وجود مفصل، ظرفیت باربری لغزشی (Slip Resistance) کمتری نسبت به بست چهارپیچ ثابت دارد. بنابراین، در طراحی داربستهای پیچیده، مهندس محاسب باید از تعداد کافی مهاربندی با بست گردان برای پایدارسازی سازه اطمینان حاصل کند.
- کاربرد: این بست از دو فک متحرک تشکیل شده که حول یک پین مرکزی میچرخند. هر جا نیاز به اتصال لوله در زوایای غیر ۹۰ درجه باشد (مثل مهاربندیهای ضربدری یا بادبندها در داربست)، از این بست استفاده میشود.
- اهمیت: در مهاربندی سازههای بتنی پیچیده، استفاده از بست گردان برای ایجاد مثلثهای صلب ضروری است. اگر در حال اجرای سازههای بتنی خاص هستید که نیاز به قالببندی زاویهدار دارند، حتماً صفحه قالب بتن مدولار و تجهیزات آن را بررسی کنید تا ببینید چگونه این بستها مکمل سیستم قالببندی میشوند.
۴. بست H یا آهنگیر (بست تیرآهنی یا Girder Clamp): نقطه اتصال داربست به سازه اصلی
این بست یک قهرمان گمنام است که وظیفه اتصال کل سازه داربست به ساختمان اصلی را بر عهده دارد. بست آهنگیر (یا بست H) از یک طرف به لوله داربست و از طرف دیگر، مانند یک گیره، به لبه (بال) تیرآهنهای فلزی سازه متصل میشود.
- کاربرد اصلی: ایجاد یک تکیهگاه جانبی فوقالعاده محکم برای داربست. با اتصال داربست به اسکلت فلزی ساختمان توسط بست آهنگیر، از حرکت و نوسان داربست در اثر باد یا بارهای جانبی جلوگیری میشود. این کار برای پایداری داربستهای بلند نما، امری حیاتی است.
- نکته ایمنی: هنگام استفاده از بست آهنگیر، از سلامت و عدم خوردگی لبه تیرآهن و همچنین از سفت شدن کامل پیچ بست روی آن اطمینان حاصل کنید. این اتصال، لنگرگاه ایمنی کل داربست شماست.
- سناریوی اجرایی: فرض کنید میخواهید داربست نما را به اسکلت فلزی ساختمان مهار کنید تا واژگون نشود. یا میخواهید یک سکوی کار موقت از سقف سوله آویزان کنید. اینجا بست آهنگیر وارد عمل میشود. این بست از یک سو لوله را میگیرد و از سوی دیگر به لبه (Flange) تیرآهن قفل میشود.
- ارتباط با استحکام: این بست نقش حیاتی در “انتقال نیرو” به سازه اصلی دارد. اگر به دنبال اطلاعات بیشتر در مورد سازههای فلزی و سیستمهای مهاربندی فولادی هستید، صفحه قالب فلزی مدولار و متعلقات اطلاعات ارزشمندی درباره متریال فولادی و استحکام آنها به شما میدهد.
سایر بستهای خاص (مغزی، کفگیر و…)
علاوه بر موارد فوق، بستهای تخصصی دیگری نیز وجود دارند:
- بست مغزی (Sleeve Coupler): برای اتصال دو لوله داربست به صورت طولی (سر به سر) و افزایش ارتفاع یا طول لولهها استفاده میشود.
- کفبست یا پایه جک قابل رگلاژ (Base Plate): اگرچه یک بست به معنای مصطلح نیست، اما قطعهای حیاتی است که زیر لولههای عمودی قرار گرفته و بار کل داربست را به زمین منتقل میکند.
اتصالات مکمل داربست (مغزی، رابط، کفی)؛ قطعاتی که نادیده گرفته میشوند
یک سازه داربستی ایمن، فقط لوله و بست نیست. قطعاتی وجود دارند که وظیفه “امتداد دادن”، “پایه گذاری” و “اتصال طولی” را بر عهده دارند. شناخت این قطعات برای هر سرپرست کارگاهی ضروری است:
الف) رابط لوله (Joint Pin / Spigot)
لولههای داربست معمولاً در شاخههای ۶ متری تولید میشوند. وقتی نیاز دارید ارتفاع را به ۱۲، ۱۸ یا بیشتر برسانید، نمیتوانید لولهها را روی هم بگذارید! باید از رابط استفاده کنید.
- رابط ۱۷ سانتی (داخلرو): این قطعه داخل دو لوله قرار میگیرد و با پیچ محکم میشود.
- رابط ۲۰ سانتی (خارجرو): مثل یک غلاف روی محل اتصال دو لوله قرار میگیرد.
- نکته حیاتی: در محل اتصال لولههای عمودی (پایهها)، استفاده از رابط الزامی است تا راستای انتقال نیرو حفظ شود.
ب) مغزی چدنی
گاهی اوقات فشار وارده بر نقطه اتصال دو لوله بسیار زیاد است. مغزیهای چدنی نشکن که داخل لوله قرار میگیرند، مقاومت خمشی نقطه اتصال را بالا میبرند.
ج) کفی داربست (Base Plate)
بزرگترین اشتباه در داربستبندی، قرار دادن لوله مستقیماً روی خاک یا آسفالت است. لوله سطح مقطع کمی دارد و مثل میخ در زمین فرو میرود (نشست میکند).
- وظیفه کفی: کفی یک صفحه فلزی مربع یا دایره شکل است که زیر لوله پایه قرار میگیرد و بار متمرکز لوله را در سطح بزرگتری پخش میکند.
- ارتباط با تکنولوژیهای نوین: در سیستمهای جدیدتر قالببندی و کفراژ، به جای کفی ساده از “پیچ تنظیم” یا جک سقفی استفاده میشود. اگر علاقهمندید بدانید چگونه تکنولوژی پلیمر و پلاستیک در حال جایگزینی برخی قطعات سنتی و سنگین در صنعت ساختمان است، حتماً سری به مقاله قالب پلاستیکی پلیمری و مزایای آن بزنید که دیدگاه جدیدی درباره متریالهای سبک به شما میدهد.
نبرد متالورژی: بست فورج بهتر است یا بست چدنی (ریختهگری)؟
این سوال، یکی از مهمترین و فنیترین مباحث در انتخاب بست داربست است؛ سوالی که پاسخ آن مستقیماً بر ایمنی و دوام سازه داربستی شما تاثیر میگذارد. بسیاری از خریداران تنها به وزن و قیمت بست توجه میکنند، در حالی که تفاوت اصلی در روش ساخت و ساختار مولکولی ماده نهفته است.
فرآیند تولید: تفاوت ریختهگری و فورجینگ به زبان ساده
برای درک بهتر، این دو فرآیند را تصور کنید:
- ریختهگری (Casting): در این روش، فلز مذاب (معمولاً چدن) را در قالبی به شکل بست میریزند و اجازه میدهند تا سرد و منجمد شود. این فرآیند شبیه ریختن ژله در قالب است. روشی سریع و ارزانتر، اما ساختار مولکولی فلز نهایی، دانهبندی درشتی داشته و ممکن است دارای حبابهای میکروسکوپی یا ناخالصی باشد.
- **فورجینگ (Forging) یا آهنگری: ** در این روش، یک قطعه فولاد گداخته (نه مذاب) را تحت فشار بسیار بالای پرسهای سنگین یا ضربات چکش مکانیکی قرار میدهند تا به شکل نهایی بست درآید. این فشار و ضربات، دانههای مولکولی فلز را به شدت فشرده کرده، آنها را در یک جهت منظم کرده و هرگونه فضای خالی یا ضعف ساختاری را از بین میبرد. این فرآیند شبیه ورز دادن خمیر نان است که آن را قویتر و منسجمتر میکند.
چدن داکتیل (نشکن) در مقابل چدن خاکستری: چرا جنس بست مهم است؟
در میان بستهای ریختهگری، یک تفاوت حیاتی وجود دارد. بستهای ارزانقیمت و غیراستاندارد معمولاً از چدن خاکستری (Gray Iron) ساخته میشوند. این ماده بسیار شکننده است و تحت بار ناگهانی، مانند شکستن یک تکه شیشه، به صورت ناگهانی و بدون هیچ هشدار قبلی (تغییر شکل) میشکند. این نوع شکست، که به آن “شکست ترد” (Brittle Failure) میگویند، فاجعهبارترین نوع شکست در صنعت ساختمان است.
در مقابل، بستهای استاندارد ریختهگری از چدن داکتیل یا نشکن (Ductile Iron) ساخته میشوند. در این نوع چدن، با افزودن منیزیم، گرافیتها به شکل کروی درمیآیند. این ساختار کروی به فلز اجازه میدهد تا قبل از شکست، مقداری تغییر شکل دهد (مانند خم شدن یک گیره کاغذ). این رفتار که به آن “شکست نرم” (Ductile Failure) میگویند، یک ویژگی ایمنی حیاتی است، زیرا قبل از فروپاشی کامل، علائم هشداردهنده (دفرمگی) از خود نشان میدهد.
مزایای بست فولادی فورج شده: مقاومت کششی و اطمینان بینظیر
بستهای فورج شده از فولاد، بالاترین سطح کیفیت و ایمنی را ارائه میدهند. به دلیل فرآیند آهنگری، این بستها دارای ویژگیهای منحصربهفردی هستند:
- مقاومت کششی فوقالعاده: ساختار مولکولی فشرده و یکنواخت، مقاومت بسیار بالاتری در برابر نیروهای کششی و برشی ایجاد میکند.
- حذف کامل حفرات داخلی: فرآیند فورجینگ هرگونه تخلخل یا حباب میکروسکوپی را که در ریختهگری محتمل است، از بین میبرد و یک قطعه کاملاً یکپارچه و قابل اعتماد را نتیجه میدهد.
- عمر طولانیتر: مقاومت بالاتر در برابر خستگی و ضربه، به معنای طول عمر بیشتر و حفظ خواص مکانیکی برای مدت زمان طولانیتر است.
اگر پروژه شما نیازمند بالاترین ضریب اطمینان است، مانند داربستهای برجهای بلند، پلها، یا سازههای صنعتی حساس، بست فورج شده بهترین انتخاب است. این بستها تجسم واقعی مفهوم استحکام و دوام بالا هستند، مفهومی که در ساختار قدرتمند قالب فلزی مدولار نیز به وضوح دیده میشود.
تفاوت بست سبک و سنگین؛ کدام را بخریم؟ (تحلیل اقتصادی-ایمنی)
در بازار “شادآباد” یا “آهن مکان”، وقتی قیمت بست را میپرسید، فروشنده اولین سوالش این است: “سبک میخوای یا سنگین؟”
اینجا جایی است که بسیاری از خریداران دچار اشتباه میشوند. تفاوت این دو فقط در قیمت نیست؛ در “ظرفیت باربری” است.
بست سبک (حدود ۱۱۰۰ تا ۱۳۰۰ گرم)
- کاربرد: مناسب برای داربستهای نماکاری ساده (که فقط وزن دو کارگر و چند تخته را تحمل میکند)، غرفههای نمایشگاهی، یا نردههای حفاظتی موقت.
- خطر: استفاده از این بستها در کفراژبندی زیر سقف بتنی (که باید وزن تنها بتن خیس را تحمل کند) ممنوع و بازی با جان کارگران است.
بست سنگین (۱۴۰۰ تا ۱۶۵۰ گرم)
- کاربرد: مخصوص پروژههای صنعتی، پتروشیمیها، و کفراژبندی دالهای بتنی ضخیم. این بستها ضخامت بدنه بیشتری دارند و آلیاژ آنها معمولاً داکتیل مرغوبتر است.
- مزیت پنهان: بستهای سنگین در برابر باز و بسته کردنهای مکرر مقاومترند. اگر پیمانکاری هستید که ابزار را برای سالها استفاده میکنید، بست سنگین در درازمدت اقتصادیتر است چون دیرتر میشکند یا هرز میشود.
- نکته: در سیستمهای مدولار فلزی که برای بارهای سنگین طراحی شدهاند، همه اجزا باید “هوی دیوتی” (Heavy Duty) باشند. برای درک بهتر استانداردهای وزنی در تجهیزات فلزی، مطالعه صفحه قالب فلزی مدولار به شما کمک میکند تا تفاوت تجهیزات بازاری و مهندسی را دریابید.
جدول مقایسه فنی: مقاومت، وزن، قیمت و طول عمر
| ویژگی | بست چدن خاکستری (غیراستاندارد) | بست چدن داکتیل (استاندارد) | بست فولادی فورج شده (ممتاز) |
|---|---|---|---|
| فرآیند تولید | ریختهگری ساده | ریختهگری پیشرفته | آهنگری (فورجینگ) |
| نوع شکست | ترد (ناگهانی و خطرناک) | نرم (همراه با تغییر شکل) | بسیار نرم (انعطافپذیری بالا) |
| مقاومت کششی | ضعیف | خوب | عالی |
| مقاومت به ضربه | بسیار ضعیف | خوب | عالی |
| اطمینانپذیری | بسیار پایین | بالا | بسیار بالا |
| قیمت | بسیار ارزان | متوسط | بالاتر |
| توصیه “البرز قالب” | هرگز استفاده نشود! | مناسب برای اکثر پروژههای ساختمانی | ایدهآل برای پروژههای حساس و بلندمرتبه |
نتیجهگیری فنی: برای یک انتخاب ایمن و حرفهای، حداقل استاندارد شما باید بست چدن داکتیل (نشکن) باشد. هرگز فریب قیمت پایین بستهای چدن خاکستری را نخورید؛ ریسک آن غیرقابل قبول است.
جدول مشخصات فنی و وزن انواع بست داربست البرز قالب
دانستن وزن دقیق و مشخصات فنی بست، برای مهندسان جهت محاسبه بار مرده داربست و برای مدیران خرید جهت کنترل کیفیت و صحت کالای دریافتی، امری ضروری است. “البرز قالب” با شفافیت کامل، مشخصات محصولات خود را ارائه میدهد.
| نوع بست | کد محصول | وزن دقیق (کیلوگرم) | جنس | نوع پیچ | کاربرد اصلی |
|---|---|---|---|---|---|
| بست چهارپیچ سنگین | AG-C4-HD | 1.62 | چدن داکتیل نشکن | پیچ T گرید ۸.۸ | اتصال باربر ۹۰ درجه |
| بست چهارپیچ سبک | AG-C4-LD | 1.35 | چدن داکتیل نشکن | پیچ T گرید ۸.۸ | اتصال باربر ۹۰ درجه (سبک) |
| بست چهارپیچ فورج | AG-F4-HD | 1.45 | فولاد فورج شده | پیچ T گرید ۸.۸ | اتصال فوق سنگین ۹۰ درجه |
| بست گردان | AG-SW | 1.65 | چدن داکتیل نشکن | پیچ T گرید ۸.۸ | اتصال باربر با زوایای متغیر |
| بست دوپیچ | AG-C2 | 0.95 | چدن داکتیل نشکن | پیچ T گرید ۵.۶ | اتصال غیرباربر |
| بست آهنگیر (H) | AG-BC | 2.10 | چدن داکتیل نشکن | پیچ بلند فولادی | اتصال داربست به تیرآهن |
توجه: وزنهای اعلام شده با تلرانس استاندارد تولید (±۵۰ گرم) میباشند. تمامی بستهای البرز قالب دارای پوشش گالوانیزه برای مقاومت در برابر خوردگی هستند.
راهنمای تشخیص بست باکیفیت در ۳۰ ثانیه (فوت کوزهگری)
شما در کارگاه هستید و یک کیسه بست جدید رسیده. چطور بفهمیم سرمان کلاه نرفته است؟
-
تست صدا (The Sound Test): دو عدد بست را بردارید و محکم به هم بکوبید.
- صدای زنگدار و طولانی (تیک….): یعنی جنس آن چدن داکتیل (نشکن) است و ساختار متراکم دارد. (تایید است)
- صدای خفه و بم (تاپ…): یعنی چدن خاکستری یا ضایعاتی است و احتمال شکستن آن زیر فشار بالاست.
-
بررسی پلیسه و پرداخت: بستهای باکیفیت (مثل برندهای معتبر ایرانبست یا اینترپوز) لبههای صاف و بدون پلیسه دارند. پلیسههای تیز دست کارگر را میبرد و نشاندهنده قالبهای ریختهگری فرسوده است.
-
کیفیت پیچ و مهره: مهره باید راحت با دست تا انتها بسته شود. اگر مهره گیر میکند یا لق میزند، رزوهها استاندارد نیستند. همچنین پیچ باید آبکاری شده باشد تا زنگ نزند.
-
تست وزن: همیشه یک ترازوی دیجیتال کوچک همراه داشته باشید. اگر فروشنده گفته بست ۱۳۰۰ گرمی است ولی ترازو ۱۱۰۰ نشان میدهد، در یک خرید عمده (مثلاً ۱۰ هزار عدد)، شما پول ۲ تن آهن را دادهاید که تحویل نگرفتهاید!
لیست قیمت بست داربست و عوامل موثر بر نوسان آن
قیمت بست داربست در ایران تابع چند متغیر اصلی است و روزانه تغییر میکند:
- قیمت شمش آهن و چدن: ماده اولیه اصلی.
- هزینه ریختهگری و دستمزد: انرژی کوره و نیروی انسانی.
- نوع بست: طبیعی است که بست گردان یا آهنگیر گرانتر از بست چهارپیچ است.
- برند سازنده: برندهایی که نشان استاندارد ملی دارند، قیمت بالاتری دارند اما خیال شما را از بابت تستهای آزمایشگاهی راحت میکنند.
توجه: ما در “البرز قالب” تلاش میکنیم با حذف واسطهها، رقابتیترین قیمت را برای محصولات استاندارد ارائه دهیم. برای پروژههای بزرگ، خرید “وزنی” (کیلویی) یا “تعداد بالا” (کیسهای) تخفیفهای قابل توجهی دارد.
راهنمای جامع ایمنی بست داربست (چکلیست نجاتبخش)
ایمنی یک شعار نیست، یک فرهنگ است که باید در جزئیترین بخشهای کارگاه جاری باشد. بست داربست، به عنوان یکی از حیاتیترین اجزای ایمنی، نیازمند بازرسی و نگهداری دقیق است. این چکلیست را به عنوان یک پروتکل اجباری در پروژه خود در نظر بگیرید.
مرحله ۱: بازرسی چشمی قبل از استفاده (ترک، خوردگی، دفرمگی)
قبل از اینکه حتی یک بست را به بالای داربست منتقل کنید، آن را به دقت بازرسی کنید. به دنبال این علائم خطر باشید:
- ترکهای مویی: حتی کوچکترین ترک در بدنه بست، نشانه ضعف ساختاری است و باید فوراً کنار گذاشته شود.
- خوردگی و زنگزدگی شدید: زنگزدگی سطحی عادی است، اما خوردگی عمیق که باعث پوسته شدن فلز شده، ضخامت موثر بست را کاهش داده و آن را تضعیف میکند.
- دفرمگی و تغییر شکل: هرگونه کج شدگی در کفهها یا برگهها نشان میدهد که بست قبلاً تحت بار بیش از حد قرار گرفته و دیگر قابل اعتماد نیست.
- آسیب دیدگی رزوهها: رزوههای خورده شده یا آسیبدیده در پیچ و مهره، از رسیدن به گشتاور مناسب جلوگیری کرده و اتصال را ناپایدار میسازد.
مرحله ۲: نحوه صحیح بستن و گشتاور مناسب سفت کردن پیچها
بستن بست، یک کار تخصصی است.
- ترتیب سفت کردن: در بستهای چهارپیچ، مهرهها را به صورت ضربدری و مرحلهای سفت کنید تا فشار به طور یکنواخت توزیع شود.
- گشتاور مناسب: سفت کردن بیش از حد پیچ (Over-tightening) به اندازه شل بودن آن خطرناک است، زیرا میتواند باعث ایجاد تنش و شکست در پیچ یا بدنه بست شود. گشتاور استاندارد برای سفت کردن بست داربست حدود ۵۰ نیوتنمتر (N.m) است. استفاده از آچار ترکمتر (Torque Wrench) برای پروژههای حساس، یک اقدام حرفهای و هوشمندانه است.
مرحله ۳: اشتباهات رایج و مرگبار در استفاده از بستها
- استفاده از چکش برای سفت کردن: ضربه زدن با چکش به آچار برای سفت کردن مهرهها، روشی بسیار خطرناک است که باعث آسیب به پیچ و مهره و اعمال گشتاور نامشخص میشود.
- روغنکاری پیچ و مهره: هرگز پیچ و مهره بست را روغنکاری نکنید. این کار ضریب اصطکاک را تغییر داده و باعث میشود با گشتاور یکسان، نیروی بیشتری به بست وارد شده و خطر شکست افزایش یابد.
- استفاده از بست اشتباه در جای اشتباه: همانطور که قبلاً گفته شد، هرگز از بست دوپیچ برای اتصالات باربر استفاده نکنید.
مرحله ۴: چه زمانی باید یک بست را برای همیشه کنار گذاشت؟
یک بست داربست تاریخ انقضا ندارد، اما عمر مفید مشخصی دارد. هر بستی که یکی از علائم زیر را نشان دهد، باید فوراً از چرخه استفاده خارج شده و اسقاط شود:
- هرگونه ترک قابل مشاهده.
- تغییر شکل دائمی در بدنه یا کلاهک.
- خوردگی بیش از ۵۰ درصد سطح.
- هرز شدن یا آسیب دیدن بیش از دو رزوه از پیچ یا مهره.
به یاد داشته باشید، هزینه خرید یک بست نو در مقابل هزینه یک حادثه ناچیز است. در بحث ایمنی، هیچگاه مصالحه نکنید.
راهنمای خرید هوشمندانه و عوامل موثر بر قیمت بست داربست
خرید بست داربست یک تصمیم مهم است که ترکیبی از دانش فنی و هوشمندی اقتصادی را میطلبد. بیایید ببینیم چه عواملی بر قیمت تاثیر دارند و چگونه میتوانید بهترین خرید را انجام دهید.
چرا قیمت بستها متفاوت است؟ (وزن، جنس، برند، گالوانیزه بودن)
- وزن و جنس: این دو، مهمترین عوامل هستند. بست سنگینتر (با فرض جنس یکسان) به معنای مواد اولیه بیشتر و قیمت بالاتر است. همانطور که دیدیم، بست فورج شده به دلیل فرآیند تولید پیچیدهتر، از بست چدن داکتیل گرانتر است.
- برند و استاندارد: برندهای معتبر مانند “البرز قالب” که محصولات خود را تحت استانداردهای مشخص تولید کرده و کیفیت آن را تضمین میکنند، قیمت بالاتری نسبت به تولیدیهای زیرپلهای و بینام و نشان دارند. این تفاوت قیمت، در واقع هزینه اطمینان و ایمنی شماست.
- نوع پوشش: بستها میتوانند به صورت خام (خودرنگ) یا با پوشش گالوانیزه عرضه شوند. پوشش گالوانیزه (گرم یا سرد) لایهای محافظ در برابر زنگزدگی ایجاد کرده و عمر بست را افزایش میدهد، بنابراین قیمت آن نیز بالاتر خواهد بود.
چگونه بست باکیفیت را از بست تقلبی و غیراستاندارد تشخیص دهیم؟ (نکات کارگاهی)
- به وزن توجه کنید: بستهای تقلبی معمولاً سبکتر از وزن استاندارد هستند. همیشه قبل از خرید، وزن دقیق بست را با مشخصات اعلامی فروشنده مقایسه کنید.
- سطح بست را بررسی کنید: سطح بستهای باکیفیت (چه چدنی و چه فورج) باید یکنواخت و بدون حفرههای درشت یا پلیسههای تیز باشد. وجود حفرههای زیاد نشانه کیفیت پایین فرآیند ریختهگری است.
- مارک سازنده را پیدا کنید: تولیدکنندگان معتبر، مارک یا نام خود را بر روی بست حک میکنند. بستهای بدون مارک، معمولاً غیراستاندارد هستند.
- تست شکست (در صورت امکان): از فروشنده بخواهید یک بست را به عنوان نمونه با چکش سنگین بشکند. بست چدن خاکستری مانند شیشه خرد میشود، اما بست چدن داکتیل قبل از شکست خم شده و تغییر شکل میدهد.
خرید بست نو در مقابل دست دوم: ریسکها و مزایا
خرید بست دست دوم میتواند تا ۴۰-۵۰ درصد در هزینه اولیه صرفهجویی کند، اما ریسکهای بزرگی به همراه دارد:
- تاریخچه نامشخص: شما نمیدانید این بستها تحت چه بارهایی بودهاند یا چند بار سقوط کردهاند. ممکن است دچار خستگی فلز (Metal Fatigue) شده و در آستانه شکست باشند.
- خطر وجود بستهای تقلبی: بازار دست دوم پر از بستهای بیکیفیت است که با رنگآمیزی مجدد، به عنوان بست سالم فروخته میشوند.
توصیه ما: اگر ایمنی برای شما اولویت دارد، برای اسکلت اصلی و اتصالات باربر داربست خود همیشه از بست نو و استاندارد استفاده کنید. میتوانید از بستهای دست دوم (پس از بازرسی دقیق) برای قسمتهای کماهمیتتر و غیرباربر استفاده نمایید.
استعلام قیمت: چه اطلاعاتی را باید به فروشنده بدهید؟
برای دریافت یک پیشفاکتور دقیق، اطلاعات زیر را آماده کنید:
- نوع دقیق بست: (مثلاً: بست چهارپیچ سنگین)
- جنس مورد نظر: (مثلاً: چدن داکتیل)
- تعداد مورد نیاز:
- نوع پوشش: (گالوانیزه یا خودرنگ)
سوالات متداول (FAQ)
یک کیسه بست داربست چند عدد است؟
ج: معمولاً بستهای چهار پیچ در کیسههای ۲۰ عددی یا ۲۵ عددی بستهبندی میشوند. حتماً قبل از خرید از فروشنده بپرسید.
آیا میتوانم از بست دو پیچ برای زیرسازی سقف استفاده کنم؟
خیر، اکیداً توصیه نمیشود. برای نقاطی که باربر هستند (مثل زیر قالب بتن) فقط باید از بست چهار پیچ سنگین یا اتصالات مطمئنتر مثل اسکافولد مثلثی استفاده کنید. برای آشنایی با سیستمهای ایمنتر دسترسی، صفحه انواع داربست مدولار را ببینید.
گشتاور استاندارد برای سفت کردن پیچ بست چقدر است؟
استاندارد حدود ۵۰ تا ۶۰ نیوتنمتر است. سفت کردن بیش از حد (با اهرمهای خیلی بلند) باعث بریدن پیچ یا شکستن برگه بست میشود.
بست دو پیچ برای کجا استفاده می شود؟
بست دوپیچ منحصراً برای اتصالات غیرباربر مانند اتصال لولههای افقی ثانویه (دستکها) که فقط برای قرار دادن تخته داربست استفاده میشوند و همچنین برای نصب نردههای حفاظتی کاربرد دارد.
آیا استفاده از بست داربست دست دوم ایمن است؟
استفاده از بست دست دوم ریسک بالایی دارد و توصیه نمیشود، به خصوص برای اتصالات اصلی و باربر. اگر مجبور به استفاده هستید، باید توسط یک فرد متخصص به دقت بازرسی شده و هر قطعه مشکوک، کنار گذاشته شود.
چگونه بست داربست خوب را تشخیص دهیم؟
یک بست خوب دارای وزن استاندارد، سطح یکنواخت، مارک حک شده سازنده، پیچ و مهره باکیفیت و از جنس چدن داکتیل نشکن یا فولاد فورج است.
نتیجهگیری: ایمنی را فدای قیمت نکنید
خرید بست داربست، خرید امنیت است. در بازار پرتلاطم امروز، شاید پیدا کردن بستی که ۱۰۰ تومان ارزانتر باشد وسوسهکننده باشد، اما به یاد داشته باشید که “هیچ ارزانی بیدلیل نیست”. کاستن از وزن بست یا استفاده از آلیاژ ضایعاتی، راههای کاهش قیمت هستند که مستقیماً با جان انسانها بازی میکنند.
ما در البرز قالب متعهد هستیم که تنها محصولاتی را به دست شما برسانیم که خودمان حاضر باشیم در پروژههایمان زیر پای کارگرانمان نصب کنیم.
برای استعلام قیمت روز انواع بست داربست (چهار پیچ، گردان، آهنگیر) و دریافت مشاوره فنی رایگان جهت برآورد تعداد مورد نیاز پروژه، همین حالا با کارشناسان فروش ما تماس بگیرید.